به گزارش خبرنگار ارتباطات خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، از نيمه دوم سال پيش بحث و مذاكره بر سر آنتن‌هاي تلفن همراه موسوم به BTS بين شهرداري و اپراتورهاي تلفن بالا گرفت، هرچند كه قبل‌تر از آن هم در اين زمينه اصطحكاك عقيده‌اي وجود داشت كه شايد عمده‌ترين دليل اين اختلاف نظرها همان بهانه شهرداري براي زيباسازي منظره شهر بود.

اين بحث‌ها در ديماه سال 1388 به جايي رسيد كه براي جلوگيري از دامن خوردن به آن، بخشنامه‌اي از سوي معاونت امور مناطق شهرداري تهران و سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي صادر شد كه بر اساس آن، انجام ساماندهي كليه آنتن‌ها و دكل‌هاي مخابراتي و اپراتورهاي تلفن همراه شهر تهران به عهده شركتي با نام ارتباط مشترك شهر گذاشته و اين شركت موظف شد ساماندهي سايت‌هاي تلفن همراه و ساير آنتن‌ها و دكل‌هاي مخابراتي و ارتباطي، جلوگيري از نصب دكل‌هاي غيرضروري با يكديگر و استفاده از سازه‌هاي منصوبه موجود، صدور مجوز لازم و نقطه ارتباطي شهرداري تهران با اپراتورهاي تلفن همراه را نيز انجام دهد.

شركت ارتباط مشترك شهر به صورت مستقيم زير نظر معاونت مالي و اداري شهرداري تهران اداره مي‌شود ولي سهام آن متعلق به شهرداري تهران و اپراتورهاست.

پس از گذشت تقريبا دو ماه بود گلايه‌ها و دغدغه‌هاي رييس شوراي اسلامي شهر تهران درباره ايجاد وحدت رويه و هماهنگي در نصب ايستگاه‌هاي مخابراتي و ارتباطي از جمله BTSهاي تلفن همراه در سطح شهر تهران و نبود همكاري در زيباسازي سايت‌هاي منصوبه، همكاري نكردن در استفاده از سايت‌هاي مشترك و جمع‌آوري سايت‌هاي همجوار موجب شد كه آهنگ به اشتراك‌گذاري حدود 100 سايت تاليا با يكي ديگر از اپراتورها زده شود.

اظهارات ديگر مهدي چمران مبني بر اينكه ايرانسل هنوز وجود شركت ارتباط مشترك شهر را به رسميت نشناخته و به صورت پنهاني آنتن نصب مي‌كند و درصدد نصب تعداد بيش‌تري از اين آنتن‌هاست هم موجب بوجود آمدن ابهاماتي شد و همين موضوع در اشتراك‌گذاري برخي سايت‌ها بي‌تأثير نبود.

از جنبه زيبايي منظره شهري كه بگذريم با موضوع جدي‌تري روبه رو مي‌شويم كه شايد در گيرودار اختلاف نظرهاي شهرداري و اپراتورها كمتر به آن پرداخته شد كه آن هم عوارض آنتن‌هاي مخابراتي و يا همان BTSهاي تلفن همراه بر سلامتي شهروندان بود.

تا اينكه دويست و هفتاد و ششمين جلسه شوراي شهر تهران در سال 89 به موضوع آنتن‌ها اختصاص يافت و عنوان شد كه بسياري از مكان‌هايي كه از نظر نصب دكل‌هاي مخابراتي مورد انتقاد اعضاي شوراي شهر تهران بود در ليست ارائه شده از سوي شركت مخابرات به شوراي شهر تهران قرار نداشته است.

به گفته مهدي چمران اين در حاليست كه اطلاع داريم، در يك حياط 30 متري نيز آنتن‌ و دكل‌ مخابراتي نصب شده و يا از حياط و پشت‌بام خانه ديگري نيز عكس گرفته بوديم،‌ اما موارد فوق در اين ليست وجود نداشته و حتي شاهد بوديم سه دكل و آنتن مخابراتي به فاصله 50 متري از يكديگر نصب شده بودند.

رييس شوراي شهر تهران از ليست ارائه شده توسط شركت مخابرات پيرامون مكان دقيق نصب آنتن‌ها انتقاد كرد و گفته بود: شهر صاحب دارد و در صورت تصويب لايحه، تمام آنتن‌هاي غيرقانوني نصب شده در شهر حذف مي‌شود.

به گزارش ايسنا، دانشجو ـ سخنگوي شوراي شهر تهران ـ هم ضمن مخالفت نسبت به ارائه فرصت يك هفته‌اي جهت جمع‌آوري اطلاعات كارشناسي كميسيون‌ها، عنوان كرد: مي‌خواهيم نسبت به مسايل تخصصي دقت بيشتري شود و به سلامتي شهروندان با ديد وسواس نگاه كنند. از اين امر نگران هستيم كه شركت‌هاي زيرمجموعه شهرداري نگاه درآمدي و منفعت‌طلبي نسبت به اين موضوع داشته باشند.

معصومه ابتكار ـ رييس كميته محيط زيست شوراي شهر تهران ـ نيز نسبت به ليست شركت مخابرات انتقاد و اظهار كرد: هنوز ابهامات زيادي پيرامون جانمايي آنتن‌هاي مخابراتي وجود دارد و اين شركت نتوانسته با پاسخگويي به سوالات اعضاي شوراي شهر تهران، ابهامات را برطرف كند.

وي با اشاره به لزوم رعايت استانداردهاي مربوط به مكان‌يابي نصب آنتن‌ها در اماكن عمومي، گفت: بايد مشخص شود شعاع مجاز نصب آنتن‌ها در مناطق مسكوني، بيمارستان‌ها و مدارس به چه صورت است، تا مردم با حضور بلند مدت در اين مكان‌ها دچار مشكلاتي از نظر سلامتي نشوند. متاسفانه آنچه در شهر مشاهده مي‌شود، حاكي از فقدان رعايت استانداردهاي مربوط به نصب آنتن‌هاست.

وي با طرح اين سوال كه آيا تجميع آنتن‌ها جوابگوي دغدغه‌هاي پيش‌رو است يا خير، اظهار كرده بود: برخي اطلاعات حاصله حاكسيت نه تنها استانداردهاي لازم در محل نصب آنتن‌ها صورت نگرفته، بلكه نظارت كافي بر اين امور نيز وجود ندارد.

در همين راستا بارها كميته محيط زيست شوراي شهر تهران خواستار بررسي عوارض اين آنتن‌ها و ارائه گزارشي از سوي شهرداري تهران بود تا اينكه باعث شد تا سازمان انرژي اتمي و سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي طي اطلاعيه‌هاي جداگانه اعلام كنند كه اين آنتن‌ها ضرري براي سلامتي شهروندان ندارند اما…

اما وزير ارتباطات و فن‌آوري اطلاعات – هفته گذشته در پاسخ به سوال نمايندگان استان‌ها مبني براين‌ كه چرا بايد شاهد نصب آنتن‌هاي تلفن همراه در شهرها باشيم، در حالي كه براي انسان عوارض زيادي دارد؟ گفت: زماني كه قرار باشد گوشي آنتن‌دهي مناسبي داشته باشد، بايد در ارتباطات با سيگنال ارسالي از آنتن‌هاي مخابراتي قرار بگيرد.

دود ماشين هم ضرر دارد اما BTSها…

دكتر رضا تقي‌پور هم‌چنين درباره ضرر اين آنتن‌ها براي انسان نيز عنوان كرد:‌ براي پاسخ به اين سوال مي‌گويم كه دود ماشين نيز براي سلامتي انسان ضرر دارد ولي اگر استانداردهاي يورو 3 و4 را رعايت كنيم، ديگر ضرري به وجود نخواهد آورد؛ موضوع سيگنال‌هاي ارسالي توسط آنتن‌هاي BTS نيز مضراتي دارد ولي ديگر كار دانشمندان است كه درباره آن‌ها تحقيق كنند و ما تنها وظيفه استانداردسازي و كنترل اين دستگاه‌ها را داريم.

به گفته او براي ورود اين آنتن‌ها به كشور هم بايد به استانداردهايش در زمان ثبت سفارش رسيدگي شود كه اين كار در گمرك توسط سازمان انرژي اتمي انجام مي‌شود و اگر مشكلي وجود داشته باشد اجازه‌ ترخيص داده نخواهد شد و حتي زماني هم كه اين آنتن‌ها نصب مي‌شوند، گواهي براي پيگري سلامت خود خواهند داشت تا در بازه زماني فعاليتشان مورد ارزيابي قرار گيرند.

تقي‌پور درباره نحوه كاركرد اين آنتن‌ها تصريح كرد: ‌فعاليت تلفن‌هاي همراه و آنتن‌هاي BTS توسط سيگنال‌هاي ديجيتال است و هرچه فرد نزديك‌تر به اين سيگنال‌ها و آنتن‌ باشد، سيگنال ضعيف‌تري دريافت خواهد كرد و طبق مطالعاتي كه در دانشگاه علم و صنعت درباره اين آنتن‌ها صورت گرفت، شعاع امواج BTS و ميزان اثرگذاري آن‌ها به اندازه يك استوانه به عمق 1.2 متر است و به علت آنكه انتشار امواج آنتن‌ها چتري است براي نزديك‌ آن هيچ مشكلي نخواهد داشت.

لغو 150 قرارداد براي استفاده از بام منازل

او با بيان اين كه برخي اظهارنظرهاي غيركارشناسانه باعث لغو برخي قراردادها از سوي مردم براي در اختيار گذاشتن بام منازلشان براي اين آنتن‌ها شد، اظهار كرد: حدود 150 مكان لغو قرارداد شد كه باعث بروز اختلالاتي در ارتباطات تلفن همراه شده ولي نياز به تاكيد مي‌دانم كه وجود اين آنتن‌ها در شهرها و نزديك ايستگاه‌هاي مخابراتي الزامي است.

با اين حال هنوز سوال‌هايي درباره اين آنتن‌ها براي مردم وجود دارد كه اگر BTSها واقعا مشكل‌زا هستند، چرا از آن‌ها استفاده مي‌شود؟ اگر چنين است پس چرا شاهد استفاده از آن‌ها در تمام كشورهاي جهان هستيم؟ نحوه استفاده صحيح و جانمايي درست اين آنتن‌ها چيست و از چه راهكارهايي بايد براي بهبود آن‌ها بهره برد؟ پاسخ اين سوالات از كارشناسان و اساتيد دانشگاه پرسيده شده كه در زير آمده است.

نحوه كار آنتن BTS

دكتر مهرزاد بيغش – استاد دانشگاه شيراز- BTS را مركزي براي ارسال سيگنال به واحدهاي سيار و سپس انتقال به خطوط ثابت و سيار دانست و خاطر نشان كرد: از نظر اپراتورها بهترين مكان نصب، مكاني است كه طراحي اوليه سيستم مي‌گويد، هر چند ملاحظات ديگري باعث عدم نصب آن‌ها در نقطه طراحي شده مي‌شوند ولي قاعدتاً بايد آنتن را در نقاط مرتفع نصب كرد تا پوشش‌دهي مناسبي امکان‌پذير سازد اما باز هم گاهي اوقات ملاحظات مالي باعث مي‌شود آنتني كه بايد بر روي پشت بام نصب گردد، در ارتفاع پايين‌تري برروي زمين قرار ‌بگيرد.

آنتن‌هاي BTS معمولا براي سيستم‌هاي سلولي به كار مي‌روند و يا به زبان عام‌تر براي پوشش‌دهي و اتصال تعدادي نقطه شهري كارا هستند و از اين جهت هر نقطه از شهر را يك سلول در نظر مي‌گيرند.

اگر آنتن‌ها در رصد يكديگر نباشند ممكن است نقطه‌اي دور از آن‌ها آنتن موبايل موجود نباشد و يا به اصطلاح موبايل شبكه نداشته باشد البته دكتر مسندي – كارشناس مخابرات – در اين زمينه اظهار كرد: مكان نصب آنتن‌هاي BTS با توجه به اينکه فركانس آن‌ها بالاست، بايد طوري قرار بگيرند تا آنتن‌ها يكديگر را ببينند و مانعي بين آن‌ها وجود نداشته باشد و در نتيجه بايد بلند باشند و بايد دانست كه فركانس اين آنتن‌ها همچون فركانس‌هاي راديويي نيست كه با برخورد به لايه‌هاي جو به گيرنده برسند.

دكتر عليرضا ذوالقدر هم شبكه سلولي (GSM) را هم چون توري كه بر فراز شهري گسترده شده است و براي پوشش دهي تمام اين تور هر BTS را در مركز اين تور قرار داده ايم دانست و گفت: مي‌توان به جاي نصب آنتن در مرکز هر سلول، در گوشه مشترک سلول‌ها يک BTS با چند آنتن جهت‌دار نصب کرد و به اين ترتيب تعداد دکل‌ها را به يک سوم و حتي يک ششم در سيستم GSM تقليل داد.

BTS الگوبرداري از كدام كشور؟

معمولا اكثر فن‌آوري‌هاي مورد استفاده در كشور به نوعي الگو گرفته از كشورهاي صنعتي است تا كارايي آن‌ها تأييد شده باشد و به قولي امتحان خود را پس داده باشند و اپراتورهاي كشور ما هم در استفاده از آنتن‌هاي برقراري ارتباطات از اين امر مستثني نبوده و BTS را كه شايد در حال حاضر تنها راه پوشش‌دهي سلولي باشد، مورد استفاده قرار داده‌اند ولي بايد دانست كه در استفاده از اين تكنولوژي از كشورهاي صنعتي ديگر به مراتب عقب‌تريم.

اميد هاشمي‌پور – استاد دانشگاه شهيد بهشتي – هم در اين باره مي‌گويد تلفن‌هاي همراه در كشوري مثل آلمان تا 3 روز بدون شارژ باتري قابليت استفاده دارند اما در ايران شارژ آن‌ها بعد از گذشت يك روز خالي مي‌شود.

ذوالقدر هم مي‌گويد كه حتي در كانادا هم از اين آنتن‌ها استفاده مي‌شود اما در کانادا و آمريکا و بعضي کشورهاي ديگر قاره آمريکا و بعضي نقاط ديگر جهان از سيستم موسوم به CDMA بهره‌برداري مي‌شود.

با اين اوصاف مي‌توان به اين نتيجه رسيد كه استفاده از BTSها تنها مختص كشور ما نيست و حتي ساير كشورهاي دنيا از اروپا گرفته تا آمريكا از اين سيستم‌ها بهره مي‌برند، پس به راحتي سؤال اولي كه در ذهن به وجود آمد نقض مي‌شود و بايد ديد كه مي‌شود به سؤال دوم هم پاسخي منطقي داد يا نه؟

عوارض BTSها براي بدن انسان

قبل از بروز اختلاف نظر بين شهرداري و اپراتورها شاهد مشكلات آنتن‌دهي گوشي‌هاي تلفن همراه در برخي از نقاط شهر تهران بوديم و اين در شرايطي بود كه هنوز دست اپراتورها براي نصب دكل و آنتن باز بود اما بعد از آنكه شهرداري تمايل داشت از تعداد آن‌ها كم شود، اپراتورها چه بايد مي‌كردند؟

دكتر حبيب‌الله عبيري معتقد است كه اگر تعداد آنتن‌ها را كم كنيم، بايد توان آن‌ها را بالا ببريم، اما اين موضوع در شرايطي صدق مي‌كند كه عوارضي براي بدن شهروندان به وجود نيايد كه با توجه به اينكه هنوز امر بي‌خطر بودن آن‌ها براي توان‌هاي پايين‌تر كاملا ثابت نشده نبايد به چنين كاري دست زده شود.

درباره بحث تاثير اين آنتن‌ها برروي سلامتي دكتر مهرزاد بيغش – كارشناس مسايل مخابراتي – تصريح كرد: گوشي‌هاي تلفن سيار هم اگر به مدت خاصي در كنار گوش قرار بگيرند، بعد از مدتي سر را تا چند دهم درجه گرم خواهند كرد و بنابراين يكي از آثار ميدان‌هاي مغناطيسي و مخابراتي ايجاد حرارت است اما برخي مطالعات اثرات ديگري هم‌چون ايجاد آب مرواريد براي چشم را نشان داده‌اند (مطالعات مذکور بر روي خرگوش‌ها انجام شده است).

در تحقيقات ديگر در برخي كشورها هم درباره آنتن‌هاي BTS عوارضي همچون سردرد، خستگي،‌ ازدست دادن حافظه و اختلالات خواب در افرادي که در فواصل 100 تا 300 متري اين‌ آنتن‌ها زندگي مي‌کنند، گزارش شده است.

ذوالقدر اصلي هم درباره عوارض و زيان‌هاي BTS معتقد است كه تابش تشعشع مغناطيسي در آب موجب جذب مقداري از امواج توسط آب و در نتيجه افزايش حرارت در آن مي‌شود و اين امواج به اين دليل كه بيش از 60 درصد بدن انسان از آب تشكيل شده مي‌توانند موجب بروز گرما به‌خصوص در بافت‌ها و نسوج نرم و سلول‌هاي بدن مانند مغز و غدد داخلي و جنين انسان شوند كه احتمال تشکيل تومورها و غدد سرطاني و سردردهاي عصبي و عوارض ديگر را در پي خواهد داشت.

حال برخي بروز چنين عوارضي را براي رعايت نكردن فاصله خاصي از اين آنتن ها عنوان مي‌كنند، اميد هاشمي‌پور – كارشناس الكترونيك – در اين ارتباط مي‌گويد ضرر و زيان اين آنتن‌ها براي انسان در صورتي است كه به آنتن‌ها بسيار نزديک شوند (4 متر) كه دراين صورت امكان بيماري براي او وجود خواهد داشت و ايستادن زير دکل آنتن اصولا خطري ندارد.

او مي‌گويد اگر روزي قرار باشد اين آنتن‌ها برروي پشت بام منزل خود من نصب شود اجازه اين كار را نخواهم داد زيرا ترس از وجود عوارض آن را براي کساني که در ديد مستقيم خود آنتن قرار بگيرند را دارم.

عبيري درباره نمودار تشعشعي اين آنتن‌ها ابراز كرد: نمودار تشعشعي اين آنتن‌ها به‌صورت انتشار روبه‌رو است و امواج آن چندان به صورت پايين منتشر نمي‌شوند، شايد فاصله 10 متر زير آنتن، آن قدر تشعشع دريافت نكند كه 100 متر روبه‌روي آن دريافت مي‌كند.

حال با اين حدسيات و گمان‌هاي موجود بايد ديد چه كسي حاضر است تا بام خانه خويش را كه به عقيده كارشناسان بهترين نقطه براي نصب BTSهاست در اختيار اين آنتن‌ها بگذارد و با خيال آسوده و به دور از دغدغه و احتمالات عوارضي كه براي بدن ذكر شده به زندگي ادامه دهد؟

بهترين نقطه‌ي نصب آنتن‌ها

شبكه سلولي ايجاب مي‌كند تا آنتن‌ها در ديد يكديگر باشند تا بتوانند سطح يك شهر را زير امواج ساطع شده از خود پوشش دهند و بر همين اساس راهكارهاي متفاوتي براي نصب اين آنتن‌ها در بهترين مكان ارائه مي‌شود كه عمده‌ترين اين راهكارها نصب در مكان‌هاي مرتفع است.

دكتر مهرزاد بيغش با بيان اينكه از نظر اپراتورها بهترين مكان نصب BTS مكاني است كه طراحي اوليه سيستم مي‌گويد بيان كرد: محلي كه براي BTS طراحي مي‌شود، با مكاني كه نصب مي‌شود، متفاوت است و مثلاً در طراحي‌ها به دست مي‌آيد كه يك آنتن بايد وسط يك چهارراه قرار بگيرد، در صورتي كه اين از لحاظ عملي امكان‌پذير نيست.

اميد هاشمي پور نيز گفت: امكان نصب آن‌ها چه برروي سطح زمين و چه برروي بام‌ها وجود دارد و اين در صورتي است كه شكل اين موضوع در تمام كشورهاي دنيا حل شده است و بايد در كشور ما نيز حل شود.

راهكارهاي رفع مشكلات اپراتورها و شهرداري

حال بايد به فكر اين بود كه چه كرد تا هم استفاده از اين آنتن‌ها به نحو احسن انجام شود و نه ديگر مشكلاتي در استفاده آن‌ها از نظر شهرداري به وجود نيايد.

در وهله اول استفاده از آنتن‌هاي مشترك براي تمامي اپراتورها از اذهان خطور مي‌كند ولي بايد به فكر اين هم باشيم كه آيا اين تنها راه موجود براي رفع موانع استفاده از آنتن‌هاست يا خير؟ زيرا با اين روش هم ممكن است بسياري از مناطق از دسترس امواج آنتن‌ها دور بمانند و به نوعي مجددا مشكل آنتن‌دهي گوشي‌هاي تلفن همراه را وجود داشته باشد.

به نظر مي‌رسد پيشنهاد ذوالقدر براي كاهش تعداد دكل‌ها كه استفاده از BTSهاي چتري و آنتن‌هاي جهت‌دار مثلاً 60 درجه يا 120 درجه است، معقول باشد زيرا او معتقد است كه در اين سيستم مي‌توان تنها يك BTS داشت كه چندين آنتن با زاويه تابش‌ها و توان‌هاي متفاوتي برروي آن قرار گرفته‌اند و کار تغذيه سلول‌هاي مختلفي را در شبکه برعهده دارند.

هم‌چنين مي‌توان آنتن‌هاي توزيع شده کوچک (DAS) نصب کرد تا امواج را به‌راحتي به داخل ساختمان‌ها، مجتمع‌ها و برج‌هاي مسکوني و تجاري برساند و کيفيت خوب ارتباطي با توان تشعشعي کمي امکان‌پذير شده و احتياج به نصب دکل‌هاي حجيم و سنگين نباشد.

استفاده از تکنيکي به نام نواحي ميکروسل هم مؤثر عنوان شد كه در حقيقت يک نوع تکنيک پيشرفته و اصلاح شده، آنتن‌هاي چند جهته اما مشترک است كه هم ظرفيت شبکه را افزايش مي‌دهد و هم از ميزان يا توان تشعشعي امواج مغناطيسي در يک نقطه مي‌کاهد و به جاي دکل‌هاي بزرگ مي‌توان از دکل‌ها و آنتن‌هاي کوچک‌تر استفاده كرد.

كارشناسان مخابرات با اشاره به وجود راه‌هايي براي كم و زياد كردن تعداد BTSها در سطح شهر تاكيد دارند كه شبكه‌هاي‌ آنتن‌هاي توزيع شده (DAS) يكي از راه‌حل‌هاي موجود است كه در داخل و خارج کشور كاربرد دارد و نحوه كاركرد آن‌ها به گونه‌اي است كه مي‌تواند داخل برج‌ها و زيرزمين‌ها را كه ممكن است امواج مغناطيسي به خوبي وارد فضايش نشود، پوشش دهد، زيرا مكان هايي هستند كه امكان نصب BTS را بنا بر دلايل اختلال در زيبايي شهر، غيرممکن بودن نصب آن‌ها در يک نقطه خاص و يا مضر بودن براي سلامتي انسان ندارند.

و در آخر…

بايد ديد آيا اپراتورها تمايل به انجام چنين كاري دارند تا اختلافات موجود بين آن‌ها و شهرداري به حداقل برسد و ديگر شاهد اين موضوع نباشيم كه موضوع آنتن‌دهي گوشي‌هاي تلفن همراه به اين اختلافات برگردد.

مسلما تغيير در سيستم كنوني آنتن‌ها ملزم به سرمايه‌گذاري و حمايت توسط مسوولان مخابراتي و هم‌چنين شهرداري است تا بتوانيم روند روبه جلوي مثبتي را براي همكاري‌هاي مشترك شاهد باشيم و حال اين سوال مطرح است كه آيا از اين به بعد شاهد استفاده از دكل‌هاي مشترك توسط اپراتورهاي ارائه‌دهنده خدمات تلفن همراه خواهيم بود يا …

nsw.ir